Schilderijen van Cheng Shifa

We zijn nog steeds in feeststemming wegens de vijfde verjaardag van de oprichting van het Chinees Cultureel Centrum in Brussel. Ook nadert het Midherfstfestival en willen we verkwikkende content blijven brengen. Vandaag vieren we met schilderijen van CHENG Shifa.

Een paar maanden geleden werd Cheng Shifa’s kunst voor het eerst geïntroduceerd. Als een Chinese schildermeester actief in de twintigste eeuw stond hij bekend om het combineren van Chinese technieken en westerse methodes. De acht schilderijen hieronder tonen zijn bekwaamheid en talent verder aan.

Cheng Shifa, For “Hidden Fragrance” by Jiang Baishi, 57 x 43 cm, 1978

Dit schilderij toont een scène uit het gedicht Hidden Fragrance, dat bekende passages over pruimenbloesem bevat. Het werd geschreven door een dichter uit de Zuidelijke Song-dynastie genaamd Jiang Kui, ook bekend als Jiang Yaozhang of Jiang Baishi. Hij voelde zich hulpeloos en verlangde naar zijn geliefde toen hij schreef: “De maan heeft een oude kleur. / Hoe vaak heeft ze op mij geschenen / terwijl ik naast de pruimenbloesem fluit speel? / Ik herinner me een vrouw van jade / al was het koel / die een pruimentak afbrak bij haar vertrek.”

Jiang was op meerdere vlakken getalenteerd, waaronder poëzie, proza, kalligrafie en muziek. Zijn teksten rijmen en hebben een perfect ritme, en hij componeerde muziek voor zijn eigen gedichten. Hij stond bekend als een artistiek genie zoals Su Shi. Jiangs teksten zijn opmerkelijk omdat ze desolate en bittere scènes weergeven.

In het schilderij speelt een oude man fluit met een frons op zijn gezicht, zittend tegenover een dame in het rood. Beiden kijken elkaar aan. Naast hen staat een tak van pruimenbloesem in een vaas, een hint naar een verborgen parfum. Cheng Shifa slaagde erin om Jiangs teksten op doek af te beelden: wild maar voortreffelijk, terughoudend maar vrij. Het blijft bij de kijkers hangen, net als de teksten van Jiang.

Cheng Shifa, First Snow, 70 x 46 cm, 1979
Deze afbeelding toont twee meisjes die op een kameel rijden. Naast hen zijn de planten met inkt omlijnd en is er witte ruimte om een beeld van het met sneeuw bedekte Noorden te tonen. In het midden van dit schilderij is iets dikkere inkt aangebracht om de figuren en de kameel te accentueren. De gezichten van de meisjes en het hoofd van de kameel worden gedetailleerd weergegeven, terwijl de rest van het schilderij wordt gepresenteerd met een geweldige penseelvoering uit de vrije hand in geharmoniseerde inkt en kleur. De streken zijn grof, maar simuleren levendig de donzige en dikke mantels, waaruit de superieure beheersing van penseel en inkt van de kunstenaar blijkt. De donkere en dikke mantels samen met de witte achtergrond contrasteren met de blozende gezichten van de meisjes, wat het schilderij er stralend en betoverend doet uitzien, terwijl hun jeugd het op zijn beurt een soort inherente vitaliteit verleent. De kern van de afbeelding wordt beklemtoond door contrast, een van de schildertechnieken waar Cheng Shifa de voorkeur aan gaf. Hij zei ooit: “Ik gebruik graag contrast… bijvoorbeeld tussen voortreffelijk en grof, sterk en zwak, en deze techniek komt vaak terug in de Chinese volkskunst en traditionele opera. Het kan een sterke indruk op het publiek maken, omdat het vaak lijnen en kleuren benadrukt en de compositie optimaliseert.” Deze afbeelding vertegenwoordigt de stijl van Cheng in zijn middelste tot late periode en wordt gekenmerkt door zowel zijn bekwaam gebruik van inkt en kleuren als de gedurfde compositie, met de nadruk op lijnen en streken. Het contrast en overdrijving zorgen voor de levendige charme van de figuren.

Cheng Shifa, Morning Glory and Roosters, 96 x 59 cm, 1982
In Morning Glory and Roosters schetste Cheng Shifa twee krachtige hanen met flexibele penseelstreken die waar nodig sterk of zacht worden, waardoor de twee hanen tot leven komen. Rondom de hanen zijn stoutmoedig omlijnde dunne klimplanten kronkelend rond groene stengels en ochtendglorie willekeurig in rood en blauw geverfd. De frisse en helderen kleuren brengen van de met inkt geverfde hanen naar voren. Met een gevoel van frisheid en diepgang is dit kunstwerk het beste voorbeeld van Chengs streven naar een evenwichtige combinatie van “levensechtheid” en “charme” in vogel-en-bloemschilderijen.

Cheng Shifa, Young Girl and Deer, 96 x 90 cm, 1980
Dit schilderij stelt een jong meisje uit een etnische minderheid voor met een kudde herten. In de linkerbenedenhoek van het vierkante schilderij is een jong meisje met een rond gezicht en gezond roze wangen afgebeeld. Ze houdt een sinaasappel vast en is onopvallend gekleed. Naast haar staan twee reekalfjes die willen knuffelen en achter haar verzamelt zich een kudde herten. Het is een serene en bevallige scène waarin een mens harmonieus samenleeft met dieren. De herten staan centraal afgebeeld, aangezien ze het hoofdonderwerp van het schilderij zijn. Elk van hen is omlijnd met brede penseelstreken en nonchalant gekleurd in lichte inkt, abstract maar toch verschillend van elkaar: sommige zijn langer, andere korter, sommige heffen hun hoofd op en andere kijken naar beneden. Alleen hun gewei is gedetailleerd omlijnd met fijne lijnen, waardoor hun levendigheid en kracht perfect worden benadrukt. In schril contrast met de herten is het glimlachende meisje gedetailleerder afgebeeld. Goed uitgebalanceerd tussen complexiteit en eenvoud toont het schilderij levendig de heldere en pure aard van het jonge meisje, evenals de energie van de herten. Deze simplistische stijl hangt volgens Cheng Shifa af van het principe dat “hoe raar het realistisch ook mag zijn, de objecten levendig moeten worden geschilderd”, dat hij toepaste bij het tekenen van de herten. Een jong meisje samen met herten, als symbool van schoonheid, comfort en vriendelijkheid, is een van Chengs favoriete onderwerpen en weerspiegelt zijn streven naar een esthetische ervaring van het dagelijks leven.

Cheng Shifa, When Oranges Turn Yellow and Tangerines Look Green, 134.5 x 81.5 cm, 1979
Dit kunstwerk beeldt drie tieners uit etnische minderheden af die er vrolijk uitzien in een levendige herfstscène. Het schilderij toont drie tienerjongens met landbouwgereedschap op hun schouders op een typische herfstdag, pratend en wandelend, tegen dikke takken beladen met gouden sinaasappels en rijpe mandarijnen. Hun blozende wangen duiden op een goede gezondheid en een opgewekte stemming, wat de eerlijkheid en de eenvoud van hun karakter onthult. Over het algemeen benadrukt het schilderij een heldere, vrolijke sfeer door de geneugten van de herfstoogst te presenteren. Cheng plaatst de drie tieners in het midden van de compositie, met behulp van dikke en dunne lijnen met hoekige of ronde hoeken, textuurstreken in inkt en schakeringen in verschillende kleuren om een naturalistisch effect op hun uiterlijk te bereiken. De klederdracht van de etnische minderheid is voornamelijk in sobere kleuren als zwart, wit en blauwgrijs met een vleugje rood geschilderd, wat hun jeugdigheid en enthousiasme benadrukt en een gevoel van levendigheid aan het schilderij toevoegt.

Het schilderij wordt verder verrijkt door enkele clusters wilde chrysanten op de voorgrond. Hoewel ze zijn omlijnd met dunne inktstreken en geverfd in lichte kleuren, tonen ze robuuste vitaliteit en liefde voor het leven. Daarentegen ziet de achtergrond van het schilderij, met overlappende takken beladen met gele sinaasappels en groene mandarijnen, er boeiend uit met verschillende heldere kleuren, die de koele tinten op de voorgrond aanvullen om een perfect kleurevenwicht te creëren zonder onnodige extravagantie. Naast het uitbeelden van de figuren en planten voegde Cheng enkele fladderende vogels toe in de lege ruimte boven de sinaasappelbomen, een praktijk die de gebruikelijke compositiemethode in traditionele Chinese schilderijen volgt en het schilderij op natuurlijke wijze bezield met innemend, gevleugelde wezens. Over het algemeen toont When Oranges Turn Yellow and Tangerines Look Green Chengs uitstekende compositievaardigheden en briljante, kunstzinnige beheersing van lijnen en kleuren.

Cheng Shifa, Vase of Flowers, 95.5 x 60.5 cm, 1982
Dit schilderij stelt een boeket bloeiende bloemen voor in een vaas. Geschilderd aan de hand van de “mogu”-techniek zijn de bloembladeren weergegeven door gewassen kleuren in lagen, terwijl de bloemaders zijn getekend met inkt, wat de puntjes op de i van de bloemen zet. De fraaie bloemen in verschillende tinten rood worden vergezeld door groene bladeren en een paar kleine gele bloemen, die allemaal op verschillende hoogtes met elkaar overlappen, waardoor een gevoel van uitbundigheid ontstaat

Cheng Shifa, Ladies Reading One Book, 93.5 x 47.5 cm, date unknown
Ladies Reading One Book toont het tafereel van twee dames in traditionele klederdracht die samen één boek lezen. De twee dames, de een in een paarse jurk en de ander in lichtgeel, zitten op een steen, delen een boek en wisselen opmerkingen uit. In de aanwezigheid van smal bamboe en bloemen straalt het schilderij een gevoel van elegantie en teerheid uit met energie belichaamd in de jonge dames met roze wangen. De figuren worden benadrukt door de lege achtergrond. Gevormd met ruwe contourlijnen en gedetailleerd met verschillende streken waarmee de penseel behendig drukt, opgetild wordt, roteert en draait, worden de figuren afgebeeld in een levendige en aantrekkelijke manier zonder rigide weergave van authentieke details. Schaduwen worden uitgewerkt met gewassen en vochtige inkt, wat een natuurlijke en vloeiende overgang tussen warme en koele kleuren schept. Het overlappen en mengen van verschillende kleuren levert een vrije en ongedwongen schoonheid op. Inkt en kleuren, in verschillende diktes aangebracht op verschillende delen van de figuren, combineren goed met de lijnen om het postuur van de dames levendig weer te geven. Cheng gebruikte vakkundig beheerste en vloeiende streken om de contouren en houding van de dames af te beelden en hun onschuldige schoonheid en gracieus temperament te tonen. Op een evenwichtige manier afgewisseld door smalle bamboe en een bos bloemen straalt het schilderij een betoverend gevoel van elegantie en delicatesse uit.

Cheng Shifa, Drunk Writer Taibai, 42 x 31.5 cm, 1980
In 1980 creërde Cheng Shifa het schilderij Drunk Writer Taibai als eerbetoon aan de 60^e verjaardag van dhr. Yu Zhenfei als acteur van het Chinese Kunqu Opera. Het werd opgenomen in Chengs verzameling Four Great Kunqu Operas of Yu School. Ondanks zijn kleine formaat is het schilderij op een beknopte en levendige manier samengesteld om de personages te animeren. Er zijn eenvoudige lijnen gebruikt om de contouren te schetsen en er is specifieke arcering toegepast op het kostuum van elk personage om hun identiteit in elke scène te onderscheiden. Het verhaal van Drunk Writer Taibai, zoals verteld in Yu’s opvoering, gaat over de dichter Li Bai uit de Tang-dynastie. Hij werd ooit, toen hij dronken was, door keizer Xuanzong en zijn geliefde gemalin Yang Guifei de keizerlijke tuin binnengeroepen om een nieuw gedicht te schrijven op het meest modieuze deuntje. Het schilderij is een perfect verslag van de emotie, beweging en uitstekende techniek van de acteur. Bovendien draagt het artistieke inzicht en gevoel van Cheng Shifa als enthousiaste theaterganger bij aan zijn ware gevoelens achter de inkt en kleuren.